باب (مشایخ صوفی)باب، عنوان برخی از مشایخ صوفیان آسیای مرکزی است. ۱ - تلفظ محلّی باباکلمه باب، ظاهراً تلفظ محلّی «بابا»ست که عنوان شایع‌تری برای پیران صوفیه بوده است. ۲ - نظر هجویریهجویری [۱]
کشف المحجوب، ص۳۰۱.
در ضمن ذکر یکی از پیران فرغانه به نام باب عم (در نسخه بدل: عمرو)، که به احتمال قوی همان باب فرغانی مذکور در طبقات الصوفیه است، میگوید: «و همه درویشان آن دیار و مشایخ بزرگ را باب خوانند».۳ - حکایت خواجه عبدالله انصاریحکایاتی نیز که خواجه عبدالله انصاری [۲]
طبقات الصوفیه، ص۵۰۲.
از باب فرغانی نقل کرده است مبنی بر این‌که به نزدش می‌آمدند و می‌گفتند: «ای باب ! دعایی بکن...»، دلالت بر رواج این عنوان در مخاطبات آن نواحی دارد.۴ - از مشهورینِ عنوان باباز جمله کسانی که به این عنوان مشهور بوده‌اند و نام‌شان در منابع ضبط شده است باید از باب ارسلان، شیخِ احمد یسوی (متوفی ۵۶۲) نام برد [۳]
کوپریلی، فهرست.
، و نیز از پیری دیگر به نام باب ماچین که در تاشکند سکونت داشته و برهان الدین آبریز (قرن نهم ) از مریدان او بوده است [۴]
رشحات عین الحیات، واعظ کاشفی، ج۲، ص۳۷۶.
.۵ - منابع جهت مطالعهعبدالله بن محمد انصاری، طبقات الصوفیه، چاپ عبدالحی حبیبی، کابل ۱۳۴۱ش. علی بن حسین واعظ کاشفی، رشحات عین الحیات، چاپ علی اصغر معینیان، تهران ۱۳۵۶ش. علی بن عثمان هجویری، کشف المحجوب، چاپ ژوکوفسکی، تهران ۱۳۵۸ش. ۶ - پانویس
۷ - منبعدانشنامه جهان اسلام، مقاله شماره۵. |